(door Bas Wilberink)
HASSELT - De expositie ‘Geelmuiden en Hasselt aan de andere kant van de wereldbol’ start vanaf dinsdag 3 april in het Oude Stadhuis van Hasselt. Deze door Stichting Vrienden van Oud Genemuiden samengestelde tentoonstelling was eerder al te zien in het Historisch Centrum Genemuiden.
De expo is gebaseerd op het onderzoek dat Gert-Jan Westhoff deed naar deze kleine eilandjes in de Noord-Molukken. De Genemuidenaar ontdekte bij toeval het bestaan van onder andere Klein en Groot Geelmuiden, Hasselt, Hattem en IJsselmuiden en vroeg zich af wie en wanneer deze Indonesische eilandjes hun namen had gegeven. En hoe komt het dat ze tegenwoordig nog steeds zo heten? Hoewel de bewoners zelf de inlandse namen gebruiken (Hasselt: Pulau Djoronga). Hij schreef er het boek ‘Heimwee-eilanden, Geelmuiden, Hasselt, Hattem en IJsselmuiden in de Noord-Molukken’ over. Dat diende als basis voor de expositie, die nu door de Historische Vereniging Hasselt (HVH) wordt getoond in het voormalige gemeentehuis.
VOC-fluitschip
Op de begane grond in de zaal meteen rechts zijn straks video’s over het hedendaagse leven, fotomateriaal en voorwerpen te zien. Het Gronings Scheepvaartmuseum leende een miniatuurreplica van het uit 1657 stammende VOC-fluitschip ‘Geelmuyden’ uit. Dominee Henk Schuurman en zijn vouw Marry uit Deventer stelden Indonesische kleding en manden beschikbaar. En ook het Moluks Historisch Museum leverde spullen als palmbladeren, een visfuik, een sagoverwerkingsinstallatie en muziekinstrumenten.
“De expositie laat bezoekers kennismaken met een stukje koloniale geschiedenis en een aantal mannen die daar een prominente rol in hebben gespeeld”, legt HVH-lid Eppo Schmidt uit. “De verre reizen met VOC-schepen, met onder andere de namen Hasselt, Geelmuiden, Kampen en Zwolle, zijn belangrijke onderdelen van deze geschiedenis en komen uitgebreid aan bod. Ze gingen naar de Noord-Molukken voor kruiden als kruidnagel, noodmuskaat, kaneel en foelie. De VOC maakte Nederland het rijkste land ter wereld in de zeventiende eeuw. De VOC was de eerste multinational.”
Hoewel het logisch lijkt, is er geen directe link tussen de naamgeving van de eilanden en die van de gelijknamige VOC-schepen. Daarvoor moeten we naar ‘de kaart van Pieter Stippert’ uit 1681. Hij verkende in dat jaar het eiland Halmahera en bracht dit in kaart. Hij gaf daarnaast ook alle kleine omliggende eilandjes een Nederlandse naam. Deze geschiedenis wordt in de expo uitgebreid uit de doeken gedaan op de meters hoge schermen met fotomateriaal en tekst.
Pinas ‘Hasselt’
Daarnaast voegde Schmidt zelf ook een deel toe. Hij gaat in op het in Amsterdam gebouwde VOC-schip de Pinas ‘Hasselt’, dat vanaf van 1656 tot 1665 in de Oost heeft gevaren. “De Pinas ‘Hasselt’ was, na de ‘Amersfoort’, het tweede VOC-schip dat met slaven aankwam bij de door Jan van Riebeeck gestichte kolonie ‘Kaap de Goede Hoop’”, legt Schmidt uit. “Het kwam met 228 slaven terug van de Westkust van Afrika.”
De expositie is vanaf 3 april zes dagen in de week te bezichtigen in het Oude Stadhuis. De tentoonstelling is van maandag tot en met zaterdag van 10.00 tot 16.00 uur gratis te bezoeken. Het boek ‘Heimwee-eilanden’ is te koop bij Vivant en TIP Hasselt. ‘Geelmuiden en Hasselt aan de andere kant van de wereldbol’ loopt tot 16 juni. Daarna komt de HVH met een nieuwe tentoonstelling over ‘500 jaar Reformatie’ en ‘400 jaar Dordtse synode’ in Hasselt. Daarover te zijner tijd meer.
