(door Bas Wilberink)
HASSELT - Nee, vroeger was niet alles beter. Maar in het centrum van Hasselt was het met 236 winkels ooit wel een stuk levendiger dan tegenwoordig, vindt kunstenaar en schrijver Eppo Schmidt. Het was voor hem de aanleiding om een boek samen te stellen over alle verdwenen Hasselter winkeltjes, bedrijven, neringdoenden en stadsboeren vanaf 1920.
‘Hasselt in Veertien Wandelingen’, zoals de titel luidt, wordt vrijdag 24 juni gepresenteerd, gelijktijdig met de opening van zijn expositie ‘Spelende Kinderen / Winkelende Moeders’ in het Oude Stadhuis. De Hasselter heeft het de afgelopen periode dan ook druk gehad met alle voorbereidingen. “Ik denk dat ik aan het boek wel 400 a 500 uur heb besteed”, vertelt hij. “Tel er voor de expositie nog maar eens 400 bij op.”
Maar Schmidt vond het nodig om deze geschiedenis vast te leggen. Voor het boek deed hij dat met hulp van Gerrit Kracht, wiens inmiddels overleden schoonmoeder Gonda Reinders-Van de Velde hem mondeling een schat aan informatie verschafte over alle verdwenen winkels in de Hanzestad sinds 1920. “Gerrit heeft dat allemaal op papier vastgelegd”, vertelt Schmidt. “Dat mocht ik gebruiken. Dat heb ik aangevuld met eigen herinneringen, ik ben hier opgegroeid. Daarnaast heb ik hulp gehad van Annie van Dijk-Van der Kolk.”
Anekdotes
Naast feitelijke informatie -zo zijn alle panden in kaart gebracht naar de huidige huisnummering- staan in boek 136 afbeeldingen en anekdotes. Schmidt lepelt er met gemak een paar op. “Zo was er vroeger een touwslagerij aan de Achterbaan, tegenwoordig de Kastanjelaan. Die touwen liepen dicht langs de huizen. De bewoners moesten daaronderdoor lopen om uit huis te kunnen. Er was een meisje dat met haar lange haren vast kwam te zitten tijdens het draaien van de touwen. Die moesten ze kaal knippen om haar te kunnen bevrijden.”
Leuke anekdotes, maar de ‘dramatische verdwijning van winkels’ was de échte aanleiding om het 144 pagina’s tellende boek te schrijven. “Vroeger had je op een bevolking van nog geen 2.500 inwoners 236 winkels binnen de stadswallen”, legt Schmidt uit. “Er waren 11 bakkers, 7 slagers en 22 kruideniers. Dat had ook te maken met dat Hasselt leefde van de Dedemsvaart. Iedereen die hier met de turfschepen aankwam, moest natuurlijk eten en drinken. Tegenwoordig is er niet veel van die bedrijvigheid over. Als de leegloop eenmaal begint, is er geen houden meer aan. De laatste jaren is het snel gegaan, in tegenstelling tot Genemuiden. Daar zijn ze veel ondernemender en directer.”
Tentoonstelling
Naast het boek heeft Schmidt de tentoonstelling ‘Spelende Kinderen / Winkelende Moeders’ samengesteld, die 24 juni om 17.00 uur door burgemeester Eddy Bilder wordt geopend. “Tegenwoordig spelen de kinderen niet meer buiten”, legt hij het idee achter zijn expo uit. “Vroeger deden we dat wel. Toen hadden we allerlei spellen als tollen en hoepelen, dat we in groepsverband deden. Tegenwoordig turen ze allemaal de hele dag op hun elektronica.”
In de expo wordt in foto’s en video’s getoond hoe kinderen vroeger buiten speelden en waar hun moeders dan winkelden. Schmidt heeft speciaal hiervoor twee replica’s van oude winkels gebouwd, 4,80 meter breed en 2,5 meter hoog. De ene een kruidenierswinkel, de andere een Winkel van Sinkel. Deze zijn gevuld met oude voorwerpen in het bezit van twee Hasselter families.
De verkoop van het boek, dat in een oplage van vijfhonderd exemplaren is gedrukt en 9,90 euro kost, start op 24 juni vanaf 18.30 uur in het Oude Stadhuis. Op 25 juni gaat de verkoop van 10.00 tot 16.00 uur verder. Ook Vivant en Hanzestad Hasselt Marketing verkopen de boeken. Het geld dat Schmidt er uiteindelijk aan overhoudt, gaat naar de Historische Vereniging Hasselt.
