Jubileumavond in Hasselt voor 450-jarige Heidelbergse Catechismus

HASSELT - “Wanneer we allemaal, ook als niet-christen, zouden leven zoals de Heidelbergse Catechismus het voorhoudt zou deze wereld er heel wat beter uitzien. Zeker in onze samenleving en dat geldt ook voor Zwartewaterland.”De in 1563 opgestelde reformatorische geloofsbelijdenis -als tegenhanger van het Rooms-katholicisme- heeft volgens professor Herman Selderhuis anno 2013 nog steeds niet aan kracht ingeboet. Dit jaar wordt uitgebreid stilgestaan bij het 450-jarig bestaan van het boek met de 129 vragen en antwoorden, gegroepeerd in 52 ‘zondagen’. Ook in de gemeente Zwartewaterland wordt een jubileumavond gehouden, op vrijdag 5 april in de Grote Kerk in Hasselt. Sprekers zijn, naast Selderhuis, burgemeester Eddy Bilder en de Genemuider predikant Arnold Huijgen. “Er bleek in de zestiende eeuw behoefte aan een instructieboekje, een lesboek voor kinderen”, kijkt de in Hasselt wonende Selderhuis terug op het ontstaan van de Heidelbergse Catechismus. “Hoe leer je kinderen nu de inhoud van de Bijbel en de reformatorische leer?”In datzelfde jaar werd het in Heidelberg (Duitsland) samengestelde boek al vertaald in het Nederlands. “Door de vertalingen en het feit dat Nederlanders over de hele wereld kwamen, werd het boekje wereldwijd bekend”, aldus Selderhuis, tevens initiator van Refo500, het platform dat aandacht besteedt aan het 500-jarig jubileum in 2017 van de protestantse reformatie. Al snel bleek dat de catechismus voor onderwijs aan kinderen niet zo geschikt was. “Er verscheen een samenvatting, ook wel bekend als Het Kort Begrip”, legt Selderhuis uit. “Maar als preekstof en belijdenisgeschrift werd het meteen als heel geschikt beschouwd. Toen één keer besloten werd, ook door de Synode van Dordrecht, dat er elke zondag uit gepreekt moest worden, werd duidelijk dat dit een standaarddocument zou worden.”In de loop der jaren bleef het boek ongewijzigd. “Er wordt wel eens gesproken, evenals dit jaar weer, of dingen niet anders geformuleerd moeten worden”, vertelt Selderhuis. “Er staat bijvoorbeeld heel weinig in over de Heilige Geest, de schepping, thema’s van duurzaamheid, oorlog en vrede. Zou dat niet moeten?”Specifiek in Zwartewaterland heeft de Heidelbergse Catechismus volgens Selderhuis veel betekend voor de beeldvorming. Als voorbeeld noemt hij de Grote Kerk in Hasselt. “Die was Rooms-katholiek en is toen in handen van de belijders van de catechismus gekomen. Dat is anno 2013 duidelijk zichtbaar. De catechismus gaat nadrukkelijk in tegen beelden. Die verdwenen ook uit deze kerk. De katholieke kerk kreeg pas in de negentiende eeuw een eigen gebouw.”Daarnaast is het boekwerk van belang geweest voor de levensstijl. “De uitleg van de tien geboden”, verduidelijkt Selderhuis. “De catechismus wordt elke zondag gepreekt. Er werd door de week catechisatie (onderwijs in de geloofsleer, red.) uitgegeven. Daar gaat enorme invloed van uit.”De Heidelbergse Catechismus heeft daarnaast een belangrijke rol gespeeld bij het tegengaan van de secularisatie. “Het opvallende is dat waar consequent die catechismus gebruikt wordt, de ontkerkelijking veel minder is dan waar dat niet gebeurt.”Nog steeds is de invloed van Heidelbergse Catechismus groot, aldus Selderhuis. “De kernboodschap, het eigendom zijn van Jezus Christus, de betekenis van geloof, het vertrouwen in de voorzienige God, is altijd hetzelfde gebleven. Ik denk wel dat bij veel gebruikers van de catechismus gaandeweg de overtuiging is ontstaan over katholieken dat het óók christenen zijn. De paus is niet de anti-christ. De man heeft ook een duidelijk Bijbelse en ethische boodschap.“Veel van de vragen uit de zestiende eeuw zijn nog steeds onze vragen. De catechismus is opgesteld in een tijd van pest, hoge kindersterfte, oorlogen, criminaliteit, onhelderheid over de toekomst en economische problematiek. Daarmee zeg ik niet dat het boek alle antwoorden heeft voor vandaag. Maar het is wel van belang om eens te kijken hoe die catechismus met de vragen van toen omging. En wat hebben wij daar vandaag nog aan?”