Stichting in oprichting voor herdenking van Joods leven in Zwartewaterland

ZWARTEWATERLAND - Een groep van zeven personen is momenteel bezig met het oprichten van een stichting die zich gaat bezighouden met de herdenking van het Joodse leven in Zwartewaterland. Deze krijgt de naam 'Joods Leven'.De initiators zitten nu in een ‘denkfase' over wat de stichting kan gaan betekenen voor deze gemeente. Dominee Peter Ros van de Ichtuskerk in Hasselt is één van de initiatiefnemers. “Ik vond het heel vreemd dat hier in Zwartewaterland bijna geen plek is waar de Joodse mensen genoemd worden”, legt hij het uit. “Je moet echt op zoek naar waar bijvoorbeeld een synagoge heeft gestaan. Verder is er niets te vinden.”Ros stuurde daarom een brief aan de gemeente over het plaatsen van ‘struikelstenen'. Gelijktijdig kwam uit Zwartsluis een soortgelijk initiatief van Barend Vinke en Albert Greveling. “Struikelstenen worden geplaatst op plekken waar mensen in de Tweede Wereldoorlog zijn weggevoerd”, legt Ros uit. In Hasselt waren dat acht personen, in Zwartsluis tien. In Genemuiden woonden in die periode geen Joodse gezinnen.“Maar toen we over die struikelstenen in gesprek raakten, kwamen er ook kanttekeningen”, gaat Ros verder. “De vraag was of we die vorm van gedenken wel moesten kiezen. Omdat er mensen uit de Joodse gemeenschap zijn die daar vraagtekens bij zetten. Een opmerking is bijvoorbeeld; ‘er is al eeuwen over ons heengelopen en nu weer'. Dat is te confronterend.”Om die reden zoekt de groep het nu breder. “Daarbij kan het zelfs zijn dat in Hasselt een ander initiatief ontplooid wordt dan in Zwartsluis”, legt Ros uit. “Omdat in Zwartsluis al een gedenkplek is en de Joodse namen al ergens genoemd worden. Terwijl dat in Hasselt niet het geval is. Dat willen we daar gaan realiseren.”De groep gaat zich niet uitsluitend richten op in de Tweede Wereldoorlog weggevoerde Joodse personen. Ros: “Maar ook op het Joodse leven dat hier plaatsgevonden heeft. We denken bijvoorbeeld aan een tentoonstelling, die op één of meerdere plekken te zien is, een website en een educatief programma voor de scholen.” Ook het Joodse leven in Genemuiden komt daarbij aan bod.Het idee was, zo legt ambtenaar Henk Dekker van de gemeente Zwartewaterland uit, om niet alleen de focus op het slachtofferschap te leggen. “Ze hebben hier eeuwen deel van de gemeenschap uitgemaakt.” Ros: “Zowel in Hasselt als Zwartsluis is ook een synagoge geweest. En in Zwartsluis was ooit een borstelfabriek, waar veel Joden werkten. In Hasselt waren er vooral Joodse slagers en veehandelaren.”Was er een grote behoefte vanuit de huidige Joodse gemeenschap in Zwartewaterland tot een stichting? “Nee”, bekent Ros. “Aan de ene kant zijn ze blij dat er aandacht voor komt. Aan de andere kant is het ook wel spannend. Die mensen worden weer opnieuw geconfronteerd met het verleden.”