HASSELT - Aartsbisschop Eijk zou dit jaar naar Hasselt komen. De bedevaart op Sacramentsdag, de zondag na Pinksteren, gaat echter niet door. Ook Eijk komt niet. Pastoors Ton Huitink en Theo van der Sman vertellen erover, samen met Joop Ludeking, de penningmeester van de locatieraad.
De laatste jaren werd het wat drukker bij de bedevaart. “Twee jaar geleden viel het samen met een afscheid, dan trek je een breder publiek”, zegt Van der Sman. Ook komen de mensen uit bredere kring. “Als er iets bijzonders is in een van de parochies, dan roepen we mensen ook op om te komen”, vult Huitink aan. Hij is pastoor van de Thomas à Kempisparochie in Zwolle, waar ook Hasselt onder valt.
Vergrijzing
In de parochie is wel sprake van ‘enorme vergrijzing’, zegt Ludeking. Maar ook de bedevaart naar de Heilige Stede, in de tuin van de RK-kerk, heeft oude papieren. In Nederland zijn er daar twee van: een in Amsterdam en de andere Heilige Stede is in Hasselt.
“In de tijd van de kruisvaarders is hier al een kerk neergezet”, verklaart Huitink de enigszins ‘vage’ ontstaansgeschiedenis van de Heilige Stede. “De zoon van een rijke vrouw was gestorven en ze kreeg een ingeving dat hier een kerk neergezet moest worden.”
Bisschop Jan van Arkel promootte de bijzondere plaats in Hasselt, Jan van Diest zag in het verhaal aanleiding om het te verheffen tot Heilige Stede. En zo vindt al sinds de dertiende eeuw de bedevaart naar Hasselt plaats.
Er bestond toen ook een Hasselter aflaat. “Die was specifiek aan het terrein gekoppeld. Je kon hier aflaat kopen. Men vroeg je om een verklaring en dan had je de boete volbracht. Met die aflaat kon je dat bewijzen”, zegt Van der Sman.
In de Middeleeuwen was de bedevaart zelfs een groot evenement. “Toen zorgde de gemeente dat straten netjes schoon waren. Een week vantevoren begon het feest al”, vertelt Ludeking. Voor veel mensen betekende de Heilige Stede veel. “Dat groeit dan zo”, legt Van der Sman uit. “Je moet hiernaartoe, dan ben je binnen en dan gebeurt er wat bijzonders.”
Boete
Tijdens de Reformatie verbood het gemeentebestuur om nog langer de bedevaart te houden. Het bezoeken van de Heilige Stede werd verboden op straffe van een boete. Die werd inderdaad uitgedeeld: een vrouw kreeg die omdat ze ondanks het verbod toch de lege plek bezocht, weet Van der Sman.
Een tijd lang bleef de plaats, waar nu de kerk met haar grote tuin zich bevindt, leeg. “Maar vanuit de historie zijn heel veel katholieken naar Hasselt gekomen”, zegt Van der Sman. “Hier was het veiliger.”
Later werd ook de bedevaart weer opgepakt. Dat verklaart meteen de grote pastorie in Hasselt, waarin Van der Sman woont. “Dat was om priesters te ontvangen.” In 1933 bleven zij nog over in Hasselt. “Maar nu kom je met de auto.”
Corona
Dit jaar gaat het niet door. “Alleen technisch mag het al niet”, zegt Huitink, doelend op de processie en de viering daarna in de kerk. Daarmee gaat een streep door een bijzondere editie. “Het is nu het jaar van de eucharistie, daarom zou kardinaal Eijk ook komen.”
Wanneer het wel weer kan, daar hebben de drie mannen geen antwoord op. “Ik hou mij eraan vast dat het virus in de wereld is totdat er een vaccin gevonden is”, denkt Huitink.
Vieringen zijn er in Hasselt voorlopig ook niet vanwege de coronamaatregelen. In plaats daarvan is er nu 1 online viering in Zwolle. Voor de pastoors een praktisch voordeel, lacht Van der Sman. “We zien elkaar nu vaker en kunnen elkaars preken ook eens horen.”
