HASSELT - Tien jaar lang werkte Bram Verhoeff aan zijn thriller ‘Bloed uit steen’. De Hasselter schrijver deed eerst uitgebreid onderzoek naar het in 1935 door de nazi’s opgestarte ‘Lebensborn’-project, dat gericht was op een toename van het aantal kinderen met een Arisch uiterlijk. Ook in Noorwegen liep dit programma. Het fictieve verhaal van Verhoeff, dat hij combineert met de feitelijke achtergronden van ‘Lebensborn’, speelt zich grotendeels af in het Scandinavische land, maar ook op Urk.
‘Bloed uit steen’ is het debuut van de 61-jarige Hasselter. Het verhaal kwam als het ware naar hem toe, zo legt hij uit. “Ik heb veel boeken gelezen. Ik stelde aan mezelf de vraag wat voor boek ik nog eens zou willen schrijven. Ik hou van echt spannende boeken. Het moest dus een ‘pageturner’ worden. Ik zag in gedachten een man die staande op een rots in het water woedend schreeuwde naar de wal. Hij stond op de ommele bommele steen, ‘de Vroemoer-steen’ van Urk, waar ik vandaan kom. Dat vond ik indrukwekkend. Waarom schreeuwt hij? Het verhaal groeide steeds verder in mijn hoofd.”
‘Lebensborn’
Verhoeff ontdekte het ‘Lebensborn’-project in Noorwegen, dat hij voor zijn boek aan het beeld van de schreeuwende man koppelde. “Het viel me op dat daar zo weinig over bekend was”, legt hij uit. “Hitler had zijn rassentheorie over kwaad bloed. Maar er was volgens hem ook goed bloed: het zuivere, Arische bloed. Bij het rasverbeteringsproject ‘Lebensborn’ werden kinderen met Arische kenmerken geroofd uit gezinnen. Maar in Noorwegen, het land dat volgens de nazi’s de meest zuivere Arische vrouwen had, werden door de Duitsers tussen de 10.000 en 12.000 kinderen verwekt bij Noorse moeders. Zij groeiden op in ‘Lebensborn’-tehuizen.”
Na de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog kregen de ‘Lebensborn’-kinderen het ‘extreem zwaar’ te verduren in Noorwegen, aldus Verhoeff. “Het is een vredelievend landje, maar in deze kwestie stelde het zich heel hard op. Het is een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Noorwegen, zoals elk land dat wel heeft. De Noren namen wraak op de ‘Tyskerbarn’-kinderen, van Duitse soldaten en eigen vrouwen. Ze werden vaak mishandeld en opgesloten.”
Dat trof Verhoeff. “Noorwegen had zelf ervaren hoe wreed de Duitsers met mensen om waren gegaan. Hoe kun je dat dan terugdoen? Het verhaal is nu ook actueel. Kinderen van foute ouders die worden aangekeken voor zaken waar ze zelf niks aan hebben kunnen doen. Toch hebben ze het gevoel dat ze er eigenlijk niet hadden mogen zijn.”
Engelse uitdrukking
De boektitel ‘Bloed uit steen’ komt van de Engelse uitdrukking ‘You can’t get blood out of a stone’. Het betekent dat iets eigenlijk niet mogelijk is. Dat was exact de gedachte die het lot van de ‘Lebensborn’-kinderen bij Verhoeff opriep. “Hoe bestaat het?”, aldus de leraar Engels, die jarenlang in Canada heeft gewoond. “Hoe kun je dit kleine kinderen aandoen en daar jarenlang mee doorgaan?”
Zijn boek gaat over de fictieve persoon Wolfsangel, die Noorwegen op een lugubere manier dwingt om te oordelen over drie door hem vermoorde en in een bunker opgezette personen. Een misdaadverslaggever gaat op onderzoek uit en stuit op een ‘verborgen geschiedenis’; die van het Noorse ‘Lebensborn’-project. Bij iedere ontdekking volgt een bekentenis van één van de doden over de slechte behandeling van kinderen van een beruchte ‘Gestapo-SS’er’.
Verhoeff is de afgelopen jaren meerdere keren in Noorwegen geweest om onderzoek te doen en de plaatsen in zijn boek met eigen ogen te bekijken. “Ik hou namelijk van spannende verhalen die niet nepperig aanvoelen, maar echt gebeurd zouden kunnen zijn”, legt de Hasselter uit. “Het mooiste vind ik als je de plekken en gebeurtenissen in een boek ook echt kunt plaatsen.”
Denkt de schrijver, na tien jaar aan zijn eerste boek te hebben gewerkt, al voorzichtig na over een vervolg? “Haha, als dit boek goed gelezen wordt, wie weet. Misschien gaat het dan wel weer kriebelen. Maar ik ben er vrij realistisch over, ik hoef er geen carrière mee te maken.”
‘Bloed uit steen’ wordt uitgebracht door uitgeverij Keytree en is vanaf 12 juni onder andere te verkrijgen bij Vivant in Hasselt.
