GENEMUIDEN - Met het boek 'Bron van welvaart. Coöperatieve Zuivelvereniging Genemuiden - Vecolac - Coberco, 1898-1983' is Genemuiden een omvangrijk stuk agrarische geschiedschrijving rijker. Op donderdagmiddag 6 juni wordt, in het pand aan de Burgemeester Ten Veldestraat 12 waar voorheen Vecolac gehuisvest was, aan burgemeester Bilder het eerste exemplaar overhandigd.
Ruim twintig jaren aan onderzoek gingen aan deze publicatie vooraf. Het boek van 292 bladzijden telt ruim 310 illustraties waarvan meer dan 250 foto’s. Vele tientallen daarvan zijn nooit eerder vertoond. Mede dankzij de bijdrage van sponsoren kon schrijver en uitgever Gert-Jan Westhoff het boek laten verschijnen. Prestige Print & Sign nam het drukwerk voor zijn rekening.
Uit de ledenlijsten van 1911, 1935 en 1953 blijkt hoe honderden gezinnen in Genemuiden een stuk geschiedenis bij deze coöperatieve zuivelvereniging hebben liggen. In verband met de beperkte oplage worden de oud-leden en oud-werknemers van de zuivelvereniging en hun familieleden, en ook geïnteresseerde leden van het voormalige Vecolac, bij deze uitgenodigd om deze dag tussen 18.30 en 20.00 uur in hetzelfde pand een boek te aan te schaffen. "U kunt daarvoor gewoon even in en uit lopen", aldus Westhoff. Wie meer tijd heeft, kan rond 19.30 uur aanschuiven bij de lezing van A.J. Westhoff. Aan de hand van origineel fotomateriaal neemt hij aanwezigen mee in de zuivelfabriek aan de Oosterkaai.
Drie generaties
In het boek is te lezen hoe een eerste generatie Genemuider veehouders in 1897 al pionierend het coöperatieve zuivelavontuur begint. De tweede past in de jaren dertig de fabriek aan, breidt die uit en krijgt haar plaats in de regionale en landelijke zuivelverbanden. Het derde geslacht moet het plaatselijk bedrijf en de eigen vereniging weer loslaten in de top-coöperatie Vecolac, waarna de vereniging in 1983 uiteindelijk opgaat in de grote zuivelcoöperatie Coberco. Kort gezegd zijn deze drie periodes te typeren met de woorden: leren, investeren en saneren.
Verhalen
Gedurende een kleine honderd jaar zuivelgeschiedenis passeren een aantal grote thema’s uit de 20e eeuw, zoals de Eerste Wereldoorlog, de Crisisjaren, georganiseerde veeziektebestrijding, de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog. Daarbij is steeds de vraag op welke wijze die ingrijpende tijdvakken doorwerken op agrarisch Genemuiden. Alle onderzoekslijnen komen iedere keer weer in hetzelfde punt samen: de Coöperatieve Zuivelvereniging Genemuiden en haar fabriek.
De naoorlogse periode
De naoorlogse periode raakt de geschiedenis van Genemuiden op tal van wijzen aan de grote landelijke thema’s. Zo kreeg de zuivelfabriek te maken met de geldzuivering, het zogenaamde Tientje van Lieftink. Even bijzonder was de reis in september 1956 van de zuiveldirecteuren naar West-Berlijn in het toen nog afgesloten Oost-Duitsland. Foto’s van hotel en congresgebouw aldaar brengt deze reis een stuk dichter bij. En iets alledaags als de supermarkt de Spar blijkt in de geschiedenis van de middenstand en de zuivelverkoop een nieuwe fase in te luiden. Zij zou na verloop van tijd de hele verkoop van verse zuivel voor haar rekening nemen.
Ook weinig bekend is de geheime commissie die tijdens de Koude Oorlog voor Genemuiden in het kader van de IJssellinie een compleet evacuatieplan voorbereidde. De Stafkaart van Mastenbroek, met daarin de locaties waar de dijken doormiddel van springstof of doorgraving door stoken moesten worden, laat zien hoe dichtbij deze catastrofe tijdens de Cubacrisis in oktober 1962 is geweest.
Top-coöperatie Vecolac
De jaren na de oorlog staan eveneens in het teken van nauwere samenwerking met andere zuivelfabrieken wat uitmondt in de top-coöperatie Vecolac. De geschiedenis van deze samenwerking van acht zuivelvereniging in 1963 rond Mastenbroek beslaat het laatste kwart van dit boek. De gebouwen van diverse toenmalige zuivelfabrieken blijken er nog te staan en zijn in beeld ingevoegd in het verhaal. Na een goede 20 jaar ging Vecolac op haar beurt weer op in Coberco. Bij de overgang hield de Genemuider zuivelcoöperatie op te bestaan.
Na de presentatie is het boek vanaf 7 juni verkrijgbaar bij de plaatselijk boekhandels, Albert Hein Bart Knap en de auteur via (038) 385 79 66 / https://westhoffboeken.jimdo.com.
