ZWARTEWATERLAND - Vijf windmolens, vijftig hectare aan zonnevelden, een energiebesparing van 465 Terra Joule en tachtigduizend zonnepanelen op grotere daken; dat is kort samengevat het aandeel van Zwartewaterland in de concept-Regionale Energiestrategie (RES) voor West-Overijssel. De samenwerkende partijen in deze regio willen in 2030 de helft van het totale elektriciteitsverbruik duurzaam opwekken met zonne- en windenergie. De Zwartewaterlandse inbreng is volgens wethouder Harrie Rietman echter nog niet in beton gegoten. “We moeten elkaar vinden in een goede mix van wind- en zonne-energie.”
Naast Zwartewaterland maken tien andere gemeenten, de provincie, vier waterschappen en drie netbeheerders deel uit van de RES-regio West-Overijssel. Samen hebben zij nu een eerste concept neergelegd bij het Rijk, net als 29 andere regio’s in Nederland dat moeten doen. Medio 2021 volgt dan de definitieve RES 1.0. Vervolgens begint het traject op weg naar de RES 2.0, waarin onder andere de voorkeurslocaties voor windmolens en zonneparken worden benoemd. Voor het zover is, wil het college van b en w de meningen van de gemeenteraad en inwoners horen over hoe Zwartewaterland precies invulling moet geven aan de plannen.
“Daarom baal ik ook ongelooflijk van de coronacrisis”, zegt Rietman. “Ik kan nu niet in een zaaltje in Zwartsluis, Hasselt, Genemuiden of Kamperzeedijk zitten en burgers vragen om mee te denken over hoe we dit aanvliegen. Want niks doen is geen optie. Maar er is qua tijd nog wel wat lucht om verantwoorde keuzes te maken.”
Windmolens
Als voorbeeld van zo’n keuze noemt de PvdA-wethouder de genoemde vijf windmolens, die ieder drie megawatt aan energie moeten opwekken. “Het mooie daaraan is dat je hetzelfde kunt bereiken met vier windmolens die vier megawatt opwekken”, legt hij uit. “Maar dat kan alleen als je ze weer een stukje hoger maakt, ga maar uit van 150 meter. Daar is ook iets geks mee aan de hand, maar dat is bijna een kwestie van geloven. Een grotere windmolen draait langzamer en is daardoor in het beleven rustiger dan een kleine. Als die rotorbladen sneller rondgaan is dat met de slagschaduw veel irritanter dan een relatief langzaam draaiende molen. Dat zijn allemaal knoppen waar nog best aan gedraaid kan worden.”
Locaties
Dan is er de prangende vraag waar de windmolens moeten verrijzen in Zwartewaterland. Vanwege onder andere Natura2000, een deel Nationaal Landschap IJsseldelta en weidevogelgebied valt een aanzienlijk deel van de gemeente weg als mogelijke locatie. Rietman: “Dan heb je ook nog bestaande bebouwing, wat voor zonneparken minder geldt maar voor windmolens zeker: we moeten tenminste 300 meter bij een woning weg blijven. Dan kun je om elke woning in het buitengebied een cirkel zetten. Dan heeft onze Minister van Defensie ook nog laagvliegroutes in zijn portefeuille. We hebben er hier één, tegen de A28 aan bij Hessenpoort. De minister heeft gezegd: daar komt geen windmolen. Als je dat allemaal bij elkaar optelt, heb je een serieus probleem. Er blijven een paar vlekjes over in Zwartewaterland waar wat zou kunnen.”
De wethouder vindt dat niet ‘fair’, omdat de uitkomst dan al min of meer zou vastliggen. “We moeten niet doen of álles kan; Natura2000 kan in ieder geval niet”, zegt hij daar over. “Maar ik wil wel eerst aftasten in hoeverre een windmolen in het Nationaal Landschap echt absoluut taboe is. Of zijn daar onder voorwaarden best zaken bespreekbaar? Daar heb ik de provincie en buurgemeenten voor nodig, want het Nationaal Landschap is niet alleen van ons. We moeten overleggen wat we eigenlijk willen met elkaar.”
Netbeheerder
Daarnaast moet de gemeente in gesprek met de netbeheerder. Rietman: “Het elektriciteitsnetwerk kan het op dit moment eigenlijk in grote delen van ons land, ook in Overijssel en Zwartewaterland, niet aan als we daar dit soort projecten zouden realiseren. Het net moet dan eerst verzwaard worden. Dat worden nog interessante gesprekken, die momenteel ook al lopen.”
Zonnepanelen
Naast windmolens dienen er in Zwartewaterland over tien jaar ook 80.000 zonnepanelen op grotere daken te liggen. “Daarvan liggen er op dit moment al meer dan 30.000 in grotere projecten”, aldus Rietman. “We zijn daarmee dus al mooi op weg.” Los van de RES komen daar nog eens 80.000 zonnepanelen bij op kleinere daken van bijvoorbeeld woningen, legt de wethouder uit. “Die mogen we niet meetellen voor het RES-bod.”
Zonnevelden
De te realiseren oppervlakte aan zonnevelden in Zwartewaterland staat gelijk aan tussen de 90 en 100 voetbalvelden. “Dat is nogal wat”, vindt Rietman. “Dat is allemaal grond die nu een andere bestemming heeft. We hebben hier geen braakliggend industrieterrein, dus het zal over het algemeen agrarische grond zijn. Ik worstel daar echt mee, of we daarvan zoveel moeten gaan opofferen. Maar tegelijk denk ik: het is aan onze gemeenschap. Het zullen uiteindelijk niet alleen zonnepanelen worden en ook niet alleen windmolens. In die mix moeten we elkaar zien te vinden, met een locatie die het minst pijn doet.”
Dichtst bij
Bij alles geldt volgens Rietman: wát uiteindelijk ook de keuze wordt, er zijn altijd mensen die daar het dichtst bij wonen. “Er zijn altijd mensen die een wat hogere prijs betalen dan anderen. Zij hebben dan ook het volste recht om tegen ontwikkelingen te zijn en ertegen in beroep te gaan. (…) Ik voorzie niet dat iedereen zich luid applaudisserend achter deze voorstellen schaart. Dat moet allemaal z’n weg vinden.”
Als eerste stap is Zwartewaterland met de concept-RES dit pad ingeslagen. “Als we in de loop van het traject daarnaartoe zijpaden zien die interessanter zijn…. Eigenlijk hoop ik dat wel. Dat zou betekenen dat we het landschap minder hoeven aan te tasten.”
