HASSELT - "Hasselt zonder scheepvaart is eigenlijk ondenkbaar. Toch was er nog relatief weinig over het onderwerp gepubliceerd." Met een boek over de scheepsbouw in Hasselt wil de Historische Vereniging Hasselt (HVH) dit voor eens en altijd rechtzetten. Het boek verschijnt vrijdag 21 juli, een kleine week voor de start van het vijfjaarlijkse nautische evenement Hassailt.
De leden van de Werkgroep Scheepvaart van de HVH zijn al vele jaren druk bezig met het verzamelen van informatie over de scheepvaartgeschiedenis van Hasselt. Hassailt, waarbij van 27 tot en met 30 juli ongeveer 180 historische binnenvaartschepen Hasselt aandoen, was de aanleiding om al deze gegevens overzichtelijk te bundelen in een boek. Willem van der Haar is verantwoordelijk voor de tekst, samenstelling en vormgeving van de publicatie, daarbij geassisteerd door de overige leden van de werkgroep.
Luxe uitgave
De afgelopen maanden is er door de werkgroep nog heel veel onderzoek gedaan in archieven en musea, maar ook via allerlei databanken op internet. Daarbij kwam een schat aan nieuwe gegevens en onbekend fotomateriaal naar boven. Voldoende informatie voor een boek en in de zomermaanden een tentoonstelling in het Oude Stadhuis. Het boek met de titel ‘Historie van de scheepsbouw in Hasselt’ verschijnt in een beperkte oplage van 750 exemplaren en wordt door de Historische Vereniging in eigen beheer uitgegeven. De werkgroep maakt er een luxe uitgave van met een harde kaft en glanspapier. Het boek is gelardeerd met foto’s, waarvan een groot deel nog nooit eerder is gepubliceerd.
Welvaart door scheepvaart
Scheepvaart is de rode draad in de geschiedenis van Hasselt, dat in de middeleeuwen tot bloei kwam als Hanzestad. De ligging aan het Zwarte Water en de nabijheid van de Zuiderzee destijds is bepalend geweest voor de ontwikkeling van de plaats. In het begin van de 19de eeuw kwam daar ook nog eens de drukbevaren Dedemsvaart bij. Al die schepen en hun schippers kwamen door Hasselt waar de plaatselijke bevolking flink van profiteerde.
Veel inwoners waren op één of andere manier afhankelijk van de scheepvaart of waren werkzaam in de scheepvaartindustrie. In het boek worden ze allemaal genoemd. Zoals de smederij Willem Doorn en de winkel in scheepsbenodigdheden van Snijder & Hiemstra, beide gevestigd aan de stadsgracht. Ook de landelijk bekende lierenfabrikant Ridderinkhof komt aan bod. Hij bouwde omstreeks 1900 aan de Buitengracht één van de eerste echte fabrieken van Hasselt. "Van onbekende werven wordt voor het eerst het bestaan gedocumenteerd", aldus de HVH. "Een mooi voorbeeld is de werf van Jannes Vrijhof aan de Wilhelminalaan op de plek van het huidige kanon. Bij niemand meer bekend."
Hasselter aak
Hasselt is één van de weinige plaatsen waarvan de naam verbonden is met een specifiek scheepstype: de Hasselter aak. Dit type schip is voor het eerst ontworpen op scheepswerven in Hasselt en omliggende plaatsen als Zwartsluis en Dedemsvaart. De scheepsbouwer Van Aller uit Hasselt heeft daarbij een belangrijke rol gespeeld. Later werd zijn werf overgenomen door de gebroeders Bodewes, die ook hun stempel drukten op de scheepsbouw in Hasselt. Onderzoek bracht veel nieuwe informatie over de familie Bodewes aan het licht, zodat het ontstaan van de werf nauwkeurig kon worden beschreven.
Bodewes
Van de ooit bloeiende scheepvaartindustrie in Hasselt is de laatste jaren steeds minder overgebleven. "Het onlangs aangekondigde vertrek van scheepswerf Bodewes is wederom een aderlating voor Hasselt", aldus de HVH. "Niet alleen voor de werkgelegenheid, maar ook voor de zichtbaarheid van de scheepvaartgeschiedenis in Hasselt."
Met het boek over de scheepswerven en scheepsindustrie in Hasselt heeft de Historische Vereniging een klein monument opgericht voor deze bedrijfstak, die voor Hasselt zo belangrijk is en is geweest. Het is nu in woord en beeld vastgelegd voor latere generaties.
